بارداری خارج از رحم زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک بارور به‌جای رحم در لوله فالوپ یا بخش‌های دیگر لانه‌گزینی کند و این وضعیت می‌تواند خطر جدی برای مادر ایجاد کند. از مهم‌ترین علائم آن می‌توان به درد شدید شکم، خونریزی غیرطبیعی، سرگیجه و حتی درد شانه اشاره کرد. تشخیص معمولاً با آزمایش خون بتا و سونوگرافی واژینال انجام میشود و نیاز به درمان فوری دارد. با این حال، بسیاری از زنان پس از درمان موفق، دوباره شانس بارداری طبیعی خواهند داشت.
بارداری خارج از رحم یکی از موارد اضطراری و حساس در دوران بارداری است که اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند جان مادر را تهدید کند. برخلاف بارداری طبیعی که تخمک بارور شده در رحم لانه‌گزینی می‌کند، در این حالت، تخمک در خارج از رحم مانند لوله فالوپ، تخمدان، دهانه رحم یا حفره شکمی قرار می‌گیرد. از آنجایی که این محیط‌ها برای رشد جنین مناسب نیستند، بارداری خارج رحمی نمی‌تواند ادامه یابد و نیاز به مداخله فوری دارد.
این مقاله توسط “مشاوره مامایی لیلا علی آبادی” نوشته شده است و تلاش شده تا تمام نکات مهم درباره بارداری خارج از رحم با بیانی روان و کامل ارائه شود. اگر به دنبال شناخت علائم، دلایل، زمان تشخیص، بررسی بی‌بی‌چک و بتا و همچنین پاسخ به سوالات رایج هستید، حتماً تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
بارداری خارج از رحم در ابتدا ممکن است مشابه بارداری معمولی به‌نظر برسد. ولی به‌مرور، علائم هشداردهنده‌ای ظاهر می‌شوند که نباید نادیده گرفته شوند:
این درد ممکن است در یک طرف شکم یا لگن به صورت ناگهانی و شدید احساس شود و معمولاً نشانه‌ای از بارداری خارج از رحم است. این درد به دلیل رشد جنین در خارج از رحم، به‌ویژه در لوله فالوپ، به وجود می‌آید و نیاز به ارزیابی فوری دارد.
در صورتی که خونریزی غیرعادی و متفاوت از دوره‌های معمول پریود خود مشاهده کنید، باید سریعاً تحت بررسی قرار بگیرید. این خونریزی ممکن است ضعیف یا قهوه‌ای رنگ باشد و در بارداری خارج از رحم به طور شایع رخ می‌دهد.
حالت تهوع و استفراغ شدید که ممکن است مشابه با علائم بارداری طبیعی باشد، ولی اگر همراه با درد و خونریزی غیرطبیعی باشد، به‌ویژه در این نوع بارداری‌ها باید به‌طور دقیق بررسی شود.
اگر در ناحیه شانه درد شدید و ناگهانی احساس کنید، این می‌تواند به دلیل تحریک دیافراگم باشد که در اثر خونریزی داخلی یا پارگی لوله فالوپ رخ می‌دهد. این علامت باید جدی گرفته شود و به سرعت برای مشاوره پزشکی اقدام کنید.
این علائم می‌توانند ناشی از کاهش سطح هورمون‌ها یا خونریزی داخلی باشند و معمولاً در موارد بارداری خارج از رحم مشاهده می‌شوند. این وضعیت‌ها باید فوراً ارزیابی شده و تحت درمان قرار گیرند.
اگر هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، حتی اگر نتیجه بی‌بی‌چک شما مثبت باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام بارداری خارج از رحم می‌تواند جان شما را نجات دهد و از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.
لیلا علی‌آبادی | کارشناس مامایی
یکی از اولین نشانه‌هایی که ممکن است ظاهر شود، خونریزی سبک یا لکه‌بینی به همراه درد یک‌طرفه در پایین شکم است. بسیاری از خانم‌ها این علائم را با پریود اشتباه می‌گیرند، اما تفاوت در زمان و شدت درد و خونریزی مشخص است.
گاهی احساس فشار در رکتوم یا درد هنگام دفع نیز گزارش میشود. اگرچه تست بارداری ممکن است مثبت شود، ولی سطح هورمون بارداری به اندازه مورد انتظار بالا نمی‌رود. همین مسئله یکی از نشانه‌های کلیدی‌ست. در صورت مشاهده این علائم بهتر است به پزشک یا مامای متخصص مراجعه کنید.
| An ectopic pregnancy is when a fertilised egg implants itself outside of the womb, usually in one of the fallopian tubes. The fallopian tubes are the tubes connecting the ovaries to the womb. If an egg gets stuck in them, it won’t develop into a baby and your health may be at risk if the pregnancy continues. منبع:nhs |
بی‌بی‌چک‌ها به طور معمول به تشخیص هورمون گنادوتروپین کوریونی انسانی (HCG) در ادرار پرداخته و از این طریق بارداری را شناسایی می‌کنند. این هورمون توسط بدن در طول بارداری تولید میشود و معمولاً در روزهای ابتدایی بارداری در سطح بالایی قرار دارد. اما در بارداری خارج از رحم، وضعیت کمی پیچیده‌تر است. در چنین بارداری‌ها، سطح HCG در مقایسه با بارداری معمولی، پایین‌تر از حد نرمال می‌باشد.
این مسأله باعث میشود که نتیجه بی‌بی‌چک در موارد بارداری خارج از رحم ممکن است نتیجه‌ای گمراه‌کننده به‌دست دهد. در این وضعیت، ممکن است بی‌بی‌چک مثبت شود، ولی رنگ خط دوم آن ضعیف و کمرنگ باشد. در برخی مواقع، بی‌بی‌چک حتی ممکن است منفی نشان دهد، در حالی که بارداری رخ داده است.
اگر تست بی‌بی‌چک شما مثبت بود، اما علائم غیرطبیعی مانند درد شدید در ناحیه شکم یا خونریزی غیرمعمول داشتید، به هیچ‌وجه نمی‌توان به تنها نتیجه این تست اتکا کرد. در این شرایط ضروری است که به آزمایشات بیشتر توجه کنید. آزمایش خون بتا که میزان دقیق هورمون HCG در خون را اندازه‌گیری می‌کند، می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری در مورد وضعیت بارداری شما فراهم کند. علاوه بر این، انجام سونوگرافی واژینال به‌ویژه در هفته‌های ابتدایی بارداری، محل دقیق بارداری را مشخص کرده و می‌تواند خطرات احتمالی را پیش‌بینی کند.
بارداری خارج از رحم، که به آن بارداری اکتوپیک نیز گفته میشود، زمانی رخ می‌دهد که تخمک بارور در خارج از رحم، معمولاً در لوله‌های فالوپ، جایگزین میشود. این نوع بارداری می‌تواند خطرناک باشد و در صورتی که به‌موقع درمان نشود، ممکن است منجر به عوارض جدی مانند پارگی لوله فالوپ و خونریزی داخلی شود.
پس حتی اگر نتیجه بی‌بی‌چک مثبت باشد، با مشاهده هرگونه علامت غیرطبیعی، بهتر است فوراً به پزشک مراجعه کنید تا از سلامت خود و جنین اطمینان حاصل کنید. پیشگیری و تشخیص زودهنگام در این زمینه می‌تواند خطرات جدی را کاهش دهد و به حفظ سلامت شما کمک کند.
لیلا علی‌آبادی | کارشناس مامایی
در بارداری طبیعی، میزان هورمون HCG هر ۴۸ تا ۷۲ ساعت تقریباً دو برابر میشود. اما در بارداری خارج از رحم، این افزایش به کندی صورت می‌گیرد یا حتی ثابت باقی می‌ماند.
| نوع بارداری | افزایش بتا | رفتار HCG |
|---|---|---|
| بارداری طبیعی | سریع و دوبرابر در 48-72 ساعت | صعودی |
| بارداری خارج رحم | کند یا بدون افزایش | ثابت یا نزولی |
پزشک با تکرار آزمایش خون طی چند روز و بررسی روند افزایش HCG، می‌تواند تشخیص دقیق‌تری بدهد. اگر سطح بتا به اندازه کافی بالا نرود، احتمال حاملگی خارج از رحم مطرح میشود.
بارداری خارج از رحم معمولاً بین هفته‌های ۵ تا ۸ بارداری قابل تشخیص است. در این بازه زمانی، علائم بارداری خارج از رحم بیشتر بروز می‌کنند و پزشک می‌تواند با استفاده از روش‌های مختلف این وضعیت را تشخیص دهد. البته گاهی اوقات علائم ممکن است حتی زودتر از این زمان‌ها ظاهر شوند، به‌ویژه اگر جنین شروع به رشد در محیطی نامناسب مانند لوله‌های فالوپ یا سایر بخش‌های خارج از رحم کند.
روش‌های اصلی تشخیص عبارتند از:
در صورتی که علائم مشکوک به بارداری خارج از رحم را تجربه می‌کنید، حتی اگر نتیجه تست بی‌بی‌چک مثبت باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. روش‌های تشخیصی دقیق‌تر مانند آزمایش خون بتا و سونوگرافی می‌توانند به شما کمک کنند تا از وضعیت دقیق بارداری خود مطلع شوید و از خطرات احتمالی جلوگیری کنید.
برای تشخیص قطعی بارداری خارج از رحم باید ترکیبی از روش‌ها استفاده شود:
اگر مشکوک هستید، بدون تأخیر باید ویزیت شوید. تاخیر در تشخیص ممکن است باعث آسیب به لوله‌ها و حتی تهدید جان مادر شود.
در سونوگرافی بارداری خارج از رحم معمولاً کیسه حاملگی در جایی خارج از رحم دیده میشود. معمول‌ترین محل آن، لوله فالوپ است. این تصاویر معمولاً توسط پزشک ذخیره می‌شوند و با بررسی دقیق موقعیت کیسه بارداری می‌توان نوع حاملگی را مشخص کرد.
اگرچه تصاویر برای عموم قابل تفسیر نیستند، ولی برای تشخیص تخصصی بسیار حیاتی‌اند. در چنین شرایطی، تشخیص باید توسط متخصص زنان یا ماما انجام شود.
خیلی از خانم‌ها علائم بارداری خارج از رحم را با علائم پریود اشتباه می‌گیرند. در جدول زیر تفاوت‌ها را بررسی می‌کنیم:
| ویژگی | پریود طبیعی | بارداری خارج رحم |
|---|---|---|
| زمان‌بندی خونریزی | منظم و ماهانه | نامنظم و زودهنگام |
| شدت درد | قابل تحمل | شدید و یک‌طرفه |
| طول خونریزی | 3 تا 7 روز | متغیر و گاه طولانی |
اگر خونریزی با درد شدید همراه است، به‌خصوص در یک طرف شکم، بهتر است برای بررسی دقیق‌تر ویزیت شوید.
بارداری خارج از رحم می‌تواند علائم خاصی به همراه داشته باشد که در بیشتر موارد قابل شناسایی هستند. این علائم معمولاً به‌صورت ترکیبی و در زمان‌های مختلف بروز می‌کنند و ممکن است نشان‌دهنده خطرات جدی برای سلامت شما باشند. مهم‌ترین نشانه‌های این نوع بارداری عبارتند از:
این علائم معمولاً در کنار هم و به‌طور ناگهانی ظاهر می‌شوند. اگر چند مورد از این نشانه‌ها را تجربه کردید، نباید هیچ‌گونه تأخیری در مراجعه به پزشک داشته باشید، زیرا بارداری خارج از رحم نیاز به تشخیص و درمان فوری دارد.
لیلا علی‌آبادی | کارشناس مامایی
خبر خوب اینه که بارداری بعد از حاملگی خارج رحم کاملاً ممکنه. بسیاری از خانم‌ها پس از درمان موفق، دوباره باردار می‌شن. بسته به نوع درمان (دارویی یا جراحی)، توصیه پزشک برای زمان مناسب بارداری مجدد متفاوته.
بعضی خانم‌ها با لوله‌های سالم دوباره باردار می‌شن، و حتی اگر یک لوله برداشته بشه، امکان بارداری طبیعی از لوله مقابل وجود داره. فقط مهمه که بارداری بعدی با مراقبت و بررسی دقیق همراه باشه.
آیا بی‌بی‌چک می‌تونه حاملگی خارج رحم رو نشون بده؟ نتیجه بی‌بی‌چک می‌تونه مثبت بشه ولی محل بارداری رو مشخص نمی‌کنه. باید آزمایش خون و سونوگرافی انجام بشه.
آیا بعد از بارداری خارج رحم میشه طبیعی باردار شد؟ بله، بسیاری از زنان بعد از درمان موفق، بارداری طبیعی داشتن.
چقدر سریع باید درمان انجام بشه؟ درمان باید فوراً بعد از تشخیص شروع بشه. تأخیر ممکنه خطرناک باشه.
آیا بارداری خارج از رحم باعث نازایی میشه؟ در بعضی موارد ممکنه به لوله آسیب برسونه، ولی خیلی‌ها بعد از اون باردار می‌شن.
آیا درد شانه واقعاً به بارداری خارج رحم ربط داره؟ بله، اگه خون وارد حفره شکمی بشه، می‌تونه به دیافراگم فشار بیاره و باعث درد شانه بشه.
بارداری خارج از رحم وضعیتی جدی اما قابل درمان است. آگاهی از علائم، تشخیص به‌موقع و پیگیری درمانی می‌تونه خطراتش رو تا حد زیادی کاهش بده. اگر حتی کوچک‌ترین شکی در مورد بارداری خود دارید و با علائم نگران‌کننده مواجه شدید، مشورت با ماما یا متخصص زنان ضروری است.
تجربه نشان داده که خیلی از خانم‌ها بعد از این نوع بارداری، دوباره باردار شدن و مادر شدن. پس ناامید نباشید، فقط به بدنتون گوش بدید و مراقبت رو جدی بگیرید.
برای بررسی دقیق‌تر شرایط بدنی‌تون، حتماً ویزیت مامایی رو جدی بگیرید.
لیلا علی‌آبادی | کارشناس مامایی
مزایای ویزیت آنلاین:
مشاوره مامایی-زنان-زایمان-بارداری
لیلا علی ابادی عضو انجمن علمی مامایی ایران٬ عضو نظام پزشکی ایران با شماره نظام پزشکی:م-۶۶۴۳۸ ٬ کارشناس مامایی و ماماهمراه٬ دارای مدرک زایمان فیزیولوژیک در حوزه ورزش بارداری و یوگای بارداری و زایمان مشاوره تغذیه برای بارداری سریع و اموزش تغذیه در بارداری دوره های آمادگی برای زایمان و مشاوره های زناشویی و رابطه جنسی فعالیت دارند.
لیلا علی ابادی عضو انجمن علمی مامایی ایران٬ عضو نظام پزشکی ایران با شماره نظام پزشکی:م-۶۶۴۳۸ ٬ کارشناس مامایی و ماماهمراه٬ دارای مدرک زایمان فیزیولوژیک در حوزه ورزش بارداری و یوگای بارداری و زایمان مشاوره تغذیه برای بارداری سریع و اموزش تغذیه در بارداری دوره های آمادگی برای زایمان و مشاوره های زناشویی و رابطه جنسی فعالیت دارند.
تمامی حقوق برای این سایت محفوظ است | سئو:میثم جلیلی09120699623
