یکی از دغدغه‌های مادران باردار، افزایش فشار خون در دوران حاملگی است. در صورت عدم کنترل این فشار خون مادران باید منتظر مشکلاتی در حین بارداری و پس از تولد نوزاد باشند. خوشبختانه برای کنترل فشار خون بالا در بارداری راه‌هایی وجود دارد، برای اطلاع از این راه‌ها همراه با کارشناس مامایی لیلا علی آبادی باشید.
آشنایی با فشار خون بالا در بارداری
پس از هفته 20 بارداری زمانی که میزان فشار خون از حد مشخصی تجاوز کند، می‌گوییم فرد دچار فشار خون بالا در حاملگی شده است. این عارضه که شایع نیز محسوب می‌شود، مشمول حدود ۶% از تمام بارداری‌ها می‌شود. این فشار خون می‌تواند در اثر دلایلی همچون سیگار کشیدن، چاقی، مصرف الکل، رژیم غذایی نامناسب، کم تحرکی، عوامل ژنتیکی، سن بالای ۴۰ سال و … رخ دهد.
معمولا مادران با فشار خون بیش از 140/ 90 mmHg علائمی همچون ورم کردن اندام‌ها و صورت، سردرد مداوم، دفع پروتئین در ادرار، مشکلات کلیوی، کاهش ادرار دفعی، درد در اطراف معده، اختلالات کبدی و تهوع و استفراغ روبرو می‌شوند که باید برای کنترل آن راهکارهایی را امتحان کنند.
انواع بیماری‌های فشار خون مرتبط با بارداری
مادران باردار بیش از هر زمان دیگری باید حواسشان به میزان فشار خون خود باشد. در صورت بی‌توجهی به این مطلب ممکن است دچار فشار خون بالا در بارداری شوند که می‌توان آنها را به سه دسته زیر طبقه بندی کرد:
فشار خون مزمن بارداری
فشار خون مزمن بارداری به فشار خون بالا که مادر از قبل از هفته ۲۰ بارداری مبتلا شده است گفته می‌شود. همچنین اگر مادری قبل از بارداری افزایش فشار خون داشته باشد نیز در بیماری او در این دسته قرار می‌گیرد/ چنین افرادی برای جلوگیری از ایجاد مشکلات کلیوی، قلبی و عروقی برای خود و جنین باید نسبت به درمان و کنترل فشار خون مزمن اقدام نمایند.
فشار خون بارداری
فشار خون بارداری همان فشار خونی است که پس از هفته ۲۰ حاملگی ایجاد می‌شود. معمولاً این فشار خون پس از بارداری برطرف می‌شود.
پره اکلامپسی
آخرین حد فشار خون بالا در بارداری، پره اکلامپسی است. این عارضه جدی باید هرچه سریعتر تشخیص داده شود تا درمان‌های لازم برای آن آغاز شود. پره اکلامپسی از اورژانس‌های پزشکی محسوب شده و با وجود پروتئین در ادرار و سایر مشکلات همراه است.
کنترل فشار خون در بارداری
پزشکان همواره توصیه می‌کنند که برای فرار از عوارض ناگوار فشار خون بارداری به طور مکرر فشار خون خود را کنترل کنید. در حقیقت رساندن فشار خون به رنج نرمال در دوران حاملگی سبب حفظ سلامت مادر و جنین می‌شود. برای این کار لازم است به پزشک مراجعه کرده و به طور مستمر آزمایش‌های مربوطه را انجام دهید. توصیه می‌شود که پس از مواجه شدن با علائم فشار خون بالا حتما با پزشک خود ملاقات کنید.
پزشک برای مدیریت میزان فشار خون شما آزمایش‌های ادرار منظم و با فواصل کوتاه برای کنترل پروتئین خون، سونوگرافی‌های مستمر برای ارزیابی رشد جنین و بررسی حرکت جنین را پیشنهاد می‌دهد. به طور کلی پزشکان سعی می‌کنند که با این راهکارها تا حد زیادی در کنترل فشار خون نقش داشته باشند؛ زیرا در دوران بارداری مصرف داروها به شدت محدود هستند.
راه‌های کاهش فشار خون در دوران بارداری
همانطور که اشاره کردیم فشار خون بالا در حاملگی می‌تواند برای مادر و جنین خالق خطرهایی باشد؛ برای همین پیشنهاد می‌شود که جهت جلوگیری از عواقب احتمالی این عارضه درمان فشار خون بارداری را جدی بگیرید. بهترین راه مبارزه با فشار خون بالای بارداری، پیشگیری است. به طور کلی یک مادر باردار باید برای مقابله با این عارضه نکات زیر را رعایت کند:
رعایت رژیم غذایی سالم
یکی از مهمترین نکات جهت پیشگیری از افزایش فشار خون در بارداری، حفظ و رعایت یک رژیم غذایی سالم است. پیشنهاد می‌شود که در طول این رژیم بیشتر غذاهای سبک، کم نمک و کم چرب را مصرف کنید و استفاده از میوه و سبزیجات تازه را در راس برنامه غذایی خود قرار دهید.
عدم بی‌تحرکی
از دیگر راه‌های کنترل فشار خون بالای بارداری می‌توان به عدم بی تحرکی اشاره کرد. باید توجه داشته باشید که در این دوران بی‌تحرکی اصلاً برای شما خوب نیست؛ پس تنبلی بیش از حد را کنار بگذارید و ورزش در بارداری را شروع کنید. اگر سزارینی هستید از مزایای کلاس یوگا بارداری میتوانید بهره مند شود
درمان فشار خون بالای بارداری با داروها
گاهی پزشک مصرف داروهای مجاز فشار خون در بارداری را به شما پیشنهاد می‌دهد. توجه داشته باشید که مصرف این داروها باید توسط پزشک متخصص تعیین شود، پس از مصرف خودسرانه آنها در این دوران به شدت خودداری نمایید. از داروهای مجاز در دوران بارداری می‌توان به متیل دوپا، هیدرالازین، هیدروکلرتیازید، تریامترن اچ، فوروزماید، آملودیپین، وراپامیل و دیلتیازم اشاره کرد.
ثبت نوبت ویزیت آنلاین
با کلیک بر روی گزینه دریافت ویزیت آنلاین
نوبت خود را به راحتی ثبت کنید.
ارسال مستندات
در صورت نیاز میتوانید از طریق فرم، آزمایش
و تصاویر خود را برای پزشک ارسال کنید.
گفتگو با پزشک
در زمان مقرر، از سمت پزشک با شما
ارتباط تلفنی / متنی برقرار می‌شود.
درمان خانگی فشار خون بالا در بارداری
بارداری یک دوره حساس در زندگی زنان است که نیازمند مراقبت و درمان مناسب است. یکی از مشکلات شایعی که ممکن است در این دوره پیش بیاید، فشار خون بالا یا همان فشار خون بالا است. این مشکل می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد، بنابراین لازم است که به درمان فشارخون بالا در بارداری توجه ویژه‌ای داده شود.
درمان فشارخون بالا در بارداری می‌تواند به صورت خانگی نیز انجام شود. در مرحله اول مادران باردار ممکن است به دنبال روش‌های خانگی باشد. اما قبل از هر چیز، مهم است که برای تشخیص دقیق و درمان صحیح، به پزشک مراجعه کنید. اگر فشار خون بالا شما شدید است، پزشک ممکن است داروهای خاصی را برای کاهش فشار خون تجویز کند و نمی‌توان تنها به روش‌های خانگی متکی بود. اما علاوه بر داروها، میتوانید از روش‌های خانگی نیز برای کنترل فشار خون خود استفاده کنید.
یکی از روش‌های خانگی برای کاهش فشار خون بالا در بارداری، مصرف غذاهای سالم و کم نمک است. مصرف مواد غذایی غنی از پتاسیم مانند موز، هویج، انار و سبزیجات می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند. همچنین، مصرف آب به میزان کافی و ورزش منظم نیز می‌تواند به بهبود فشار خون کمک کند.
علاوه بر این، استراحت کافی و کاهش استرس نیز می‌تواند در کنترل فشار خون بالا در بارداری موثر باشد. تمرین روش‌های تنفسی و یوگا نیز می‌تواند به کاهش استرس و بهبود فشار خون کمک کند.
با انجام روش‌های خانگی مناسب و همکاری با پزشک، میتوانید فشار خون بالا خود را کنترل کنید و به سلامتی خود و جنین خود در دوره بارداری کمک کنید. حتماً به مشاوره پزشکی مراجعه کنید و از راهنمایی‌های او برای درمان خون بالا در بارداری بهره ببرید.با این حال برای درمان فشار خون‌های بالایی که نیاز به مصرف دارو دارند، توصیه می‌شود که جهت کنترل این عارضه نکات زیر را در نظر داشته باشید:
ثبت نوبت ویزیت آنلاین
با کلیک بر روی گزینه دریافت ویزیت آنلاین
نوبت خود را به راحتی ثبت کنید.
ارسال مستندات
در صورت نیاز میتوانید از طریق فرم، آزمایش
و تصاویر خود را برای پزشک ارسال کنید.
گفتگو با پزشک
در زمان مقرر، از سمت پزشک با شما
ارتباط تلفنی / متنی برقرار می‌شود.
فعالیت داشته باشید
همانطور که اشاره کردیم بی‌تحرکی می‌تواند اوضاع فشار خون بالای شما در بارداری را بدتر کند؛ بنابراین توصیه می‌شود که ورزش کردن را در برنامه زندگی خود قرار دهید.
مصرف نمک را کم کنید
در دوران بارداری مصرف غذاهای شور و پر نمک توصیه نمی‌شود؛ پس به شدت از مصرف میان وعده‌های شور خودداری نمایید.
پتاسیم زیاد مصرف کنید
یکی از خوراکی‌هایی که مصرف آن توصیه می‌شود، میوه‌های سرشار از پتاسیم است. این میوه‌ها گزینه‌های بسیار خوبی برای تامین پتاسیم هستند که از آنها می‌توان به موز، زرد آلو، پرتقال، شلیل و گریپ فروت اشاره کرد. همچنین استفاده از سبریجات تازه نیز کمک کننده خواهد بود.
استرس خود را کنترل کنید
در طول دوران بارداری باید برای آرامش خود تلاش زیادی کنید و به شدت از استرس دوری نمایید. مصرف برخی از گیاهان دارویی البته طبق صلاح دید پزشک می‌توانند در کاهش استرس به شما یاری رسانند که از آنها می‌توان به چای اولانگ، زنجبیل و بلوبری اشاره کرد.
ثبت نوبت ویزیت آنلاین
با کلیک بر روی گزینه دریافت ویزیت آنلاین
نوبت خود را به راحتی ثبت کنید.
ارسال مستندات
در صورت نیاز میتوانید از طریق فرم، آزمایش
و تصاویر خود را برای پزشک ارسال کنید.
گفتگو با پزشک
در زمان مقرر، از سمت پزشک با شما
ارتباط تلفنی / متنی برقرار می‌شود.
درمان اورژانسی فشار خون بالا در بارداری
فشار خون بالا در بارداری می‌تواند خطرات جدی برای مادر و جنین داشته باشد، به‌ویژه اگر به پره‌اکلامپسی یا سایر عوارض مرتبط منجر شود. اگر فشار خون شما بالای 160/110 باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. اما در شرایط اورژانسی، برخی اقدامات می‌توانند به کاهش سریع فشار خون کمک کنند.
اقدامات فوری در خانه (تا رسیدن به پزشک)
- استراحت در حالت نیمه‌نشسته – به پهلوی چپ دراز بکشید تا جریان خون به جنین بهتر شود.
- تنفس عمیق و آرام – استرس و اضطراب می‌توانند فشار خون را بالاتر ببرند.
- کاهش مصرف نمک – حتی یک وعده غذایی پرنمک می‌تواند فشار خون را تشدید کند.
- نوشیدن آب کافی – کم‌آبی ممکن است فشار خون را افزایش دهد.
- دوری از محرک‌ها – از مصرف چای، قهوه و مواد کافئین‌دار خودداری کنید.
درمان پزشکی اورژانسی
اگر به پزشک مراجعه کنید، ممکن است روش‌های زیر را برای کنترل سریع فشار خون توصیه کند:
- مصرف داروهای فشار خون مانند متیل دوپا، لابتالول یا هیدرالازین (فقط با تجویز پزشک)
- تزریق منیزیم سولفات در صورت خطر پره‌اکلامپسی
- بررسی وضعیت جنین و مادر با آزمایش‌های لازم و بستری شدن در بیمارستان در صورت نیاز
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم زیر را دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
✅ فشار خون بالای 160/110 که پایین نمی‌آید
✅ تورم ناگهانی در دست‌ها، پاها یا صورت
✅ سردرد شدید و مداوم
✅ تاری دید، دوبینی یا دیدن لکه‌های نوری
✅ درد شدید در قسمت فوقانی شکم
⚠️ نکته مهم: خوددرمانی نکنید! برخی داروهای فشار خون در بارداری خطرناک هستند و باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.
💡 توصیه ویژه: اگر نگران سلامت خود و جنین هستید، شرکت در دوره‌های آموزشی مانند دوره هوش جنین لیلا علی‌آبادی می‌تواند شما را با راهکارهای صحیح تغذیه‌ای و مراقبتی آشنا کند تا از بروز چنین مشکلاتی پیشگیری کنید. 😊
برای کاهش فشار خون در بارداری چه بخوریم
اگر در دوران بارداری دچار فشار خون بالا هستید، تغذیه مناسب می‌تواند نقش مهمی در کنترل و کاهش آن داشته باشد. در ادامه، خوراکی‌هایی را معرفی می‌کنیم که به کاهش طبیعی فشار خون کمک می‌کنند.
1. خوراکی‌های سرشار از پتاسیم 🥑🍌
پتاسیم به متعادل کردن سطح سدیم در بدن و کاهش فشار خون کمک می‌کند. مواد غذایی زیر منبع عالی پتاسیم هستند:
✅ موز 🍌
✅ آووکادو 🥑
✅ سیب‌زمینی (به‌ویژه شیرین) 🥔
✅ اسفناج و سبزیجات برگ سبز 🥬
✅ پرتقال و آب پرتقال 🍊
2. مواد غذایی سرشار از منیزیم 🥜🥦
منیزیم باعث شل شدن عروق خونی و کاهش فشار خون می‌شود:
✅ بادام و گردو 🌰
✅ دانه کدو تنبل 🎃
✅ عدس و لوبیا 🥣
✅ شکلات تلخ (حداقل ۷۰٪) 🍫
✅ کلم بروکلی 🥦
3. لبنیات کم‌چرب 🥛
✅ ماست پروبیوتیک
✅ شیر کم‌چرب
✅ دوغ کم‌نمک
این خوراکی‌ها حاوی کلسیم هستند که به کنترل فشار خون کمک می‌کند.
4. سیر و پیاز 🧄🧅
✅ سیر خام دارای ترکیباتی است که موجب گشاد شدن رگ‌ها و کاهش فشار خون می‌شود.
✅ پیاز حاوی کورسیتین است که خاصیت ضدالتهابی دارد و فشار خون را کاهش می‌دهد.
5. چای و دمنوش‌های گیاهی ☕
✅ چای ترش – اثر ضد فشار خون دارد، اما نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنید.
✅ دمنوش بابونه و بادرنجبویه – آرامش‌بخش و کاهنده فشار خون ناشی از استرس.
6. منابع امگا ۳ 🐟
✅ ماهی سالمون و قزل‌آلا
✅ گردو و دانه چیا
✅ روغن زیتون فرابکر
7. آب کافی بنوشید 💧
کم‌آبی می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود، بنابراین مصرف ۸ تا ۱۰ لیوان آب در روز را فراموش نکنید.
خوراکی‌هایی که باید محدود کنید 🚫
❌ نمک و غذاهای شور (مانند چیپس، فست‌فود، ترشیجات)
❌ کافئین زیاد (قهوه، چای پررنگ، نوشابه‌های گازدار)
❌ غذاهای فرآوری‌شده و کنسروی
ثبت نوبت ویزیت آنلاین
با کلیک بر روی گزینه دریافت ویزیت آنلاین
نوبت خود را به راحتی ثبت کنید.
ارسال مستندات
در صورت نیاز میتوانید از طریق فرم، آزمایش
و تصاویر خود را برای پزشک ارسال کنید.
گفتگو با پزشک
در زمان مقرر، از سمت پزشک با شما
ارتباط تلفنی / متنی برقرار می‌شود.
سخن پایانی
فشار خون بالا در بارداری یکی از عارضه‌های نسبتا رایج در مادران باردار است که انواع مختلفی دارد. در صورتی که نسبت به درمان و کنترل این عارضه بی‌توجهی شود، ممکن است مشکلاتی گریبان مادر و جنین را بگیرد؛ بنابراین باید تغذیه و سبک زندگی خوبی داشته و در صورت مشاهده علائم خاص سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
