افسردگی در بارداری

افسردگی در بارداری، موضوعی است که ممکن است برای بسیاری از زنان باردار چالش‌برانگیز باشد. این مسئله که گاهی اوقات به عنوان افسردگی در بارداری شناخته می‌شود، می‌تواند تاثیرات جدی بر سلامت روانی و جسمی زنان باردار و نیز سلامت نوزادان آینده داشته باشد. علائم افسردگی می‌تواند شامل احساس ناامیدی، کاهش علاقه یا لذت در فعالیت‌هایی که قبلاً لذت ‌بخش بوده‌اند، تغییرات در اشتها یا وزن، اختلال در خواب، افزایش خستگی یا کاهش انرژی، احساس ارزشمندی کمتر یا گناه، افزایش اضطراب یا عصبانیت و یا حتی افکار خودکشی یا مرگ باشد.

اگر چه این علائم ممکن است برای برخی از زنان باردار طبیعی به نظر برسد، اما اگر این علائم شدید یا مداوم باشند، ممکن است نشان‌دهنده افسردگی باشند. در چنین مواردی، مراجعه به یک متخصص سلامت روانی برای دریافت راهنمایی و درمان ضروری است؛ البته مشاوره مامایی لیلا علی آبادی نیز در این باره به شما کمک خواهند کرد.

افسردگی در بارداری

به عبارتی افسردگی نوعی اختلال روانشناختی  است که از علائم بارز آن عدم لذت و رضایتمندی از زندگی است. فرد مبتلا به این اختلال از خلق و خوی پایین و منفی بهره‌مند است. بدون شک اختلال افسردگی همیشه و در هر دورانی سخت و دشوار است؛ اما در دوران بارداری سخت‌تر هم خواهد شد. چراکه همه اطرافیان از مادر توقع دارند که شاد باشد و اینگونه بروز احساساتش سخت خواهد شد که به افسردگی خود اعتراف کند.

تقریبا 20 درصد زنان علائم افسردگی را دارند که اغلب اوقات تشخیص داده نمی‌شود زیرا تصور می‌کنند که این اتفاقات ناشی از تغییرات هورمونی بوده و طبیعی است و برای درمان پیگیری نمی‌کنند. اگرچه این سهل‌انگاری ممکن است خطراتی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد.

لازم به ذکر است که افسردگی دوران باردرای همیشه شامل ناراحتی و خلق بد نیست؛ بلکه ممکن است با خشم و استرس شدید هم همراه باشد که اجتناب‌ناپذیر است.

درمان افسردگی بارداری

همانطور که پیش تر گفته شد؛ ممکن است که این تغییر منفیِ خلق و خوی زنان باردار در روند زندگی‌شان نیز اختلال ایجاد کند. بدین منظور باید سریعا به فکر درمان باشند که در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین ها اشاره شده است:

اصلاح سبک زندگی

بهتر است که قبل از هر گونه اقدام به مصرف داروهای مختلف، سعی بر اصلاح و بهبود سبک زندگی خود کنید. به طور مثال؛

• خواب خود را تنظیم کنید.
• استراحت کافی داشته باشید.
• به مقدار کافی (حداقل 8 لیوان در روز) آب بنوشید و بدن خود را دهیدراته نگاه ندارید.
• پیاده‌روی، کلاس یوگا بارداری و مدیتیشن را جزو برنامه‌های روزانه خود قرار دهید.
• تغذیه سالمی داشته باشید (از مصرف کربوهیدرات، شکر و کافئین تا حدممکن خودداری کنید. پروتئین سالم مصرف کنید.)
• فیلم موردعلاقه خود را ببینید.
• نقاشی بکشید (البته اگر به این هنر علاقه دارید؛ چراکه به شدت باعث کاهش استرس خواهد شد)
• به مسافرت رفته و در طبیعت قرار بگیرید (در این باره حتما با پزشک خود مشورت کنید)
• بیشتر از هر زمان دیگری خودتان را دوست داشته باشید و حتما با فرزندی که در شکم شماست، صحبت کنید.

صحبت و همفکری با اطرافیان

حتما بدون هیچ ترس و خجالتی درباره نگرانی‌های خود با همسر و افراد نزدیکتان صحبت کنید تا از حمایت‌های آن‌ها بهره‌مند شوید. البته مشاوره کردن با پزشک خود را دست کم نگیرید.

مراجعه به روانشناس

چنانچه اختلال افسردگی دوران بارداری؛ مانند هر مشکل دیگری به موقع تشخیص داده شود، قابل درمان و کنترل خواهد بود. بدین منظور مراجعه به روانشناس؛ البته نه روانپزشک توصیه خواهد شد که می‌توانید بدون ترس از قضاوت، از احساسات و نگرانی‌های خود صحبت کنید.

ماساژ درمانی

بی شک ماساژ در هر دوره‌ای لذت‌بخش خواهد بود. اما بهتر است که در بارداری نیز به این امر توجه ویژه‌ای داشته باشید و به صلاحدید پزشک خود چندین بار در ماه تکرار کنید. زیرا ماساژ درمانی هورمون کورتیزول را کاهش داده و این کاهش به درمان علائم افسردگی کمک شایانی خواهد کرد.

شرکت در جلسات گروه درمانی

این راهکار به همه زنان باردار؛ بخصوص افراد برون‌گرا و اجتماعی به شدت توصیه می‌شود. چراکه بُعد اجتماعی و نیاز شما به حمایت را برآورده خواهد کرد. این جلسات همچنین در زمان شرکت در کلاس های آمادگی برای زایمان برای مادران باردار فراهم شده تا با قرار گرفتن در جمعی که وضعیت و موقعیت همانند را دارند احساس بهتری نسبت به بارداری خود داشته باشند و استرس و اضطراب کاهش یابد.

نور درمانی

نوردرمانی، یک روش درمانی است که می‌تواند به کاهش علائم افسردگی در دوران بارداری کمک کند. این روش، که بر پایه فعالیت بدنی و ورزش است، می‌تواند به بهبود حالت روحی و روانی کمک کند. نوردرمانی، با افزایش سطح اندورفین در بدن، می‌تواند احساس خوشبختی و آرامش را افزایش دهد. همچنین، این روش می‌تواند به بهبود خواب، کاهش استرس و اضطراب و افزایش انرژی و استقامت کمک کند. با این حال، قبل از شروع هر برنامه‌ای، مشورت با پزشک ضروری است.

طب سورنی

طب سوزنی، یکی از روش‌های درمانی سنتی چینی است که می‌تواند به کاهش افسردگی در زنان باردار کمک کند. این روش، با تحریک نقاط خاصی در بدن از طریق سوزن‌های بسیار نازک، می‌تواند تعادل انرژی در بدن را بازیابی کند و به کاهش علائم افسردگی کمک کند. طب سوزنی می‌تواند به کاهش استرس، افزایش احساس آرامش، بهبود خواب و کاهش اضطراب نیز کمک شایانی کند.

از طرفی یکی از مزایای انجام این روش، استفاده نکردن از هر گونه ماده و داروهای شیمیایی است که همین موضوع، طرفداران این طب را روز به روز بیشتر کرده است.

دارو درمانی

شکی نیست که برای خوردن دارو در دوران بارداری نگران باشید. اما لازم به ذکر است که چنانچه قبل از بارداری داروی افسردگی مصرف می‌کردید، باید در این باره با پزشک خود مشورت کرده و داروهایتان را سرخود قطع نکنید. زیرا قطع کردن ناگهانی دارو گاها برای شما و کودکتان خطرناک‌تر هم خواهد بود.

**در نهایت در نظر داشته باشید که مشاوره مامایی لیلا علی آبادی متخصص زنان نیز کمک قابل قبولی را به شما خواهند داد. **

پیشگیری از افسردگی در دوران بارداری نیز اهمیت زیادی دارد. زنانی که قصد بارداری دارند، می‌توانند با انجام مشاوره‌های قبل از بارداری و آگاهی از تغییرات روانی و جسمی دوران بارداری، آمادگی بهتری برای مقابله با این دوره داشته باشند. همچنین، ایجاد یک شبکه حمایتی قوی از طرف همسر، خانواده و دوستان می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.

به طور کلی، افسردگی در دوران بارداری یک مسئله قابل مدیریت است و با آگاهی، حمایت و درمان مناسب می‌توان از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کرد. اهمیت دادن به سلامت روانی در کنار سلامت جسمی می‌تواند به داشتن یک بارداری سالم و لذت‌بخش کمک کند. اگر شما یا کسی که می‌شناسید در دوران بارداری با علائم افسردگی مواجه هستید، مراجعه به یک متخصص سلامت روانی می‌تواند اولین گام مهم در راه بهبودی باشد.

جمع‌بندی

همانطور که در مقاله گفته شد؛ افسردگی در دوران بارداری یک مسئله رایج و مهم است که می‌تواند تاثیرات جدی بر سلامت مادر و نوزاد داشته باشد. اگرچه این علائم ممکن است برای برخی از زنان باردار طبیعی به نظر برسد، اما اگر شدید یا مداوم باشند، ممکن است نشان از افسردگی باشد. در چنین مواردی، مراجعه به یک متخصص سلامت روانی برای دریافت راهنمایی و درمان ضروری است. در کل، افسردگی در دوران بارداری یک مسئله قابل مدیریت است و با درمان مناسب، می‌توان به بهبودی رسید.

سوالات متداول درباره افسردگی در بارداری

1. افسردگی در بارداری چیست؟ افسردگی در بارداری یک اختلال روانی است که در دوران بارداری رخ می‌دهد و شامل علائمی مانند احساس ناامیدی، کاهش علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش، تغییرات در اشتها یا وزن، اختلال در خواب، خستگی، کاهش انرژی، احساس گناه یا بی‌ارزشی، افزایش اضطراب یا عصبانیت و افکار خودکشی می‌باشد.

2. چه عواملی باعث افسردگی در بارداری می‌شوند؟ عوامل متعددی می‌توانند باعث افسردگی در بارداری شوند، از جمله تغییرات هورمونی، سابقه شخصی یا خانوادگی افسردگی، استرس‌های زندگی، عدم حمایت اجتماعی، مشکلات زناشویی و مالی و نگرانی‌های مربوط به بارداری و آینده نوزاد.

3. چگونه می‌توان افسردگی در بارداری را تشخیص داد؟ تشخیص افسردگی در بارداری از طریق ارزیابی علائم و نشانه‌ها توسط متخصصین سلامت روان، مانند روانشناسان یا روانپزشکان انجام می‌شود. اگر علائم افسردگی شدید یا مداوم باشند، مراجعه به متخصص برای دریافت تشخیص و درمان ضروری است.

4. چه روش‌هایی برای درمان افسردگی در بارداری وجود دارد؟ روش‌های درمان افسردگی در بارداری شامل اصلاح سبک زندگی (مانند تنظیم خواب، استراحت کافی، تغذیه سالم، ورزش و مدیتیشن)، صحبت و همفکری با اطرافیان، مراجعه به روانشناس، ماساژ درمانی، شرکت در جلسات گروه درمانی، نور درمانی، طب سوزنی و در برخی موارد دارو درمانی (با مشورت پزشک) می‌باشد.

5. آیا مصرف داروهای ضد افسردگی در دوران بارداری بی‌خطر است؟ مصرف داروهای ضد افسردگی در دوران بارداری باید تحت نظر پزشک انجام شود. قطع ناگهانی داروها می‌تواند خطرناک باشد، بنابراین مهم است که هرگونه تغییر در مصرف داروها با مشورت پزشک صورت گیرد.

6. چگونه می‌توان از افسردگی در دوران بارداری پیشگیری کرد؟ پیشگیری از افسردگی در دوران بارداری شامل مشاوره‌های قبل از بارداری، آگاهی از تغییرات روانی و جسمی دوران بارداری، ایجاد شبکه حمایتی قوی از طرف همسر، خانواده و دوستان و مراقبت از سلامت روانی و جسمی می‌باشد.

7. چه تأثیری می‌تواند افسردگی در بارداری بر نوزاد داشته باشد؟ افسردگی در بارداری می‌تواند تاثیرات منفی بر رشد و توسعه نوزاد داشته باشد، از جمله وزن کم هنگام تولد، زایمان زودرس و مشکلات رفتاری در آینده. به همین دلیل، درمان و مدیریت افسردگی در دوران بارداری اهمیت زیادی دارد.

8. چه زمانی باید به متخصص سلامت روانی مراجعه کرد؟ اگر علائم افسردگی شدید یا مداوم باشند و بر کیفیت زندگی روزمره تأثیر بگذارند، مراجعه به متخصص سلامت روانی ضروری است. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند و به بهبود وضعیت روانی و جسمی مادر کمک کند.

9. آیا افسردگی در بارداری بعد از زایمان هم ادامه می‌یابد؟ در برخی موارد، افسردگی در بارداری ممکن است بعد از زایمان نیز ادامه یابد و به افسردگی پس از زایمان تبدیل شود. پیگیری و درمان مداوم می‌تواند به مدیریت و کاهش علائم کمک کند.

10. چگونه می‌توان به زنانی که دچار افسردگی در بارداری هستند، کمک کرد؟ حمایت عاطفی از طرف همسر، خانواده و دوستان، گوش دادن به نگرانی‌ها و مشکلات آن‌ها بدون قضاوت، تشویق به مراجعه به متخصص سلامت روان و ایجاد محیطی امن و آرام می‌تواند به زنان باردار در مقابله با افسردگی کمک کند.