بارداری یکی از مهمترین و حساسترین دورههای زندگی هر زن است. در این مدت، سلامت مادر و جنین به طور ویژهای نیاز به مراقبتهای خاص دارد. بسیاری از زنان باردار ممکن است ندانند که برخی از فعالیتها، غذاها و عادات در این دوران میتوانند به سلامت آنها و جنین آسیب برسانند. بنابراین، آگاهی از کارهای ممنوعه در دوران بارداری و ورزش در بارداری نه تنها برای حفظ سلامت مادر، بلکه برای رشد و تکامل مناسب جنین ضروری است.
در این مقاله توسط مشاوره مامایی لیلا علی آبادی به بررسی کارهایی که باید از انجام آنها در دوران بارداری اجتناب کنید، پرداخته میشود. این موارد شامل فعالیتها، غذاها، داروها و حتی برخی از رفتارهای روزمره هستند که ممکن است در ظاهر بیضرر به نظر برسند، اما برای زنان باردار میتوانند خطرناک باشند. در ادامه، نکات مهمی که باید در نظر داشته باشید آورده شده است.

Most pregnant people can continue their everyday activities and only make minor lifestyle changes. A person typically needs to avoid alcohol, smoking, and certain foods and activities that may potentially harm the developing fetus. منبع:medicalnewstoday |
کارهای ممنوعه در دوران بارداری
- سیگار کشیدن و مصرف الکل
- استفاده از داروهای بدون نسخه
- ورزشهای شدید و پرتحرک
- تغذیه نادرست
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
- استرس و فشار روانی زیاد
- خوابیدن روی شکم
- سونا و حمام داغ
- سفرهای طولانی و سخت

1. سیگار کشیدن و مصرف الکل
مصرف سیگار و الکل در دوران بارداری از مهمترین کارهای ممنوع است. سیگار کشیدن میتواند باعث کاهش اکسیژنرسانی به جنین شده و در نتیجه، مشکلاتی مانند رشد نامناسب جنین، زایمان زودرس، کموزنی نوزاد و حتی مرگ نوزاد را به دنبال داشته باشد. همچنین، مصرف الکل میتواند باعث ایجاد اختلالات رشدی و رفتاری در کودک شده و حتی به بروز بیماریهای جدی مانند فتال الکلی سندروم (FAS) منجر شود.

2. استفاده از داروهای بدون نسخه
برخی از داروها که به طور معمول در زندگی روزمره مصرف میشوند، در دوران بارداری ممکن است تاثیرات منفی بر جنین داشته باشند. بسیاری از داروها میتوانند از سد جفت عبور کرده و به جنین آسیب برسانند. بنابراین، قبل از مصرف هر گونه دارویی، حتی داروهای گیاهی و طبیعی، باید با پزشک خود مشورت کنید. برخی از داروها ممکن است باعث نقصهای مادرزادی، سقط جنین و مشکلات جدی در رشد جنین شوند.
3. ورزشهای شدید و پرتحرک
ورزش در دوران بارداری مفید است، اما برخی از ورزشها میتوانند خطراتی برای مادر و جنین به دنبال داشته باشند. ورزشهای شدید مانند دویدن طولانی، ژیمناستیک و ورزشهای پر برخورد میتوانند باعث آسیب به بدن مادر و حتی جنین شوند. به ویژه در سه ماهه اول و آخر بارداری، خطر آسیبهای جسمی و زایمان زودرس بیشتر است. بهتر است از ورزشهای ملایم مانند پیادهروی، شنا و یوگا برای بارداری استفاده کنید.

4. تغذیه نادرست
در دوران بارداری تغذیه مناسب و متعادل اهمیت ویژهای دارد. مصرف غذاهایی که فاقد مواد مغذی ضروری هستند یا غذاهای مضر مانند فست فود، غذاهای سرخشده و پر از قند میتواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند افزایش وزن بیرویه، دیابت بارداری، فشار خون بالا و سایر مشکلات سلامتی شود. همچنین، از مصرف غذاهای غیرپاستوریزه مانند شیر خام و پنیرهای غیرپاستوریزه باید اجتناب کرد زیرا این غذاها میتوانند باعث بروز عفونتهایی مانند لستریوز شوند که خطرناک برای جنین است.
5. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
زنان باردار باید از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک مانند حشرهکشها، مواد شوینده قوی، رنگها و سایر مواد سمی اجتناب کنند. این مواد میتوانند از طریق پوست یا استنشاق وارد بدن شده و تاثیرات منفی بر رشد جنین داشته باشند. بنابراین، هنگام تمیزکاری یا انجام هر گونه فعالیتی که با مواد شیمیایی در ارتباط است، باید از دستکش و ماسک استفاده کرده و در محیطهای تهویهدار فعالیت کنید.

6. استرس و فشار روانی زیاد
استرسهای شدید میتوانند به شدت بر سلامت مادر و جنین تاثیر بگذارند. در دوران بارداری، استرس ممکن است منجر به مشکلاتی مانند فشار خون بالا، زایمان زودرس و مشکلات روانی برای مادر شود. آرامش روانی برای سلامت هر دو فرد ضروری است. بنابراین، زنانی که باردار هستند باید به مدیریت استرس خود توجه ویژه داشته باشند و از محیطهای پر استرس و فشارزا اجتناب کنند.
7. خوابیدن روی شکم
در طول بارداری به ویژه در سه ماهه دوم و سوم، خوابیدن روی شکم باید کاملاً اجتناب شود. این وضعیت میتواند فشار زیادی به رحم و جنین وارد کرده و خونرسانی به جنین را محدود کند. بهترین وضعیت خوابیدن در دوران بارداری، خوابیدن به پهلو است. همچنین خوابیدن به سمت چپ به بهبود جریان خون به رحم و جنین کمک میکند.
8. سونا و حمام داغ
استفاده از سونا و حمامهای داغ در دوران بارداری توصیه نمیشود، زیرا این کارها میتوانند دمای بدن مادر را به طور خطرناکی بالا ببرند و این امر میتواند به جنین آسیب بزند. حرارت بالا ممکن است باعث نقصهای مادرزادی، به ویژه در سه ماهه اول بارداری، شود. بنابراین، بهتر است از حمامهای گرم و استخرهای داغ اجتناب کنید و دمای آب را در حد معمول نگه دارید.
9. سفرهای طولانی و سخت
سفرهای طولانی، به ویژه در دوران بارداری، میتوانند برای مادر و جنین خطرناک باشند. این سفرها میتوانند باعث ایجاد استرس جسمی و روانی، کمآبی بدن، و کاهش جریان خون به رحم شوند. بهتر است که در سفرهای طولانی از استراحتهای منظم استفاده کرده و از سفرهای هوایی طولانی یا سفرهایی که به راحتی دسترسی به خدمات پزشکی در آنها دشوار است، خودداری کنید.

چه کارهایی در بارداری خطرناک است
در دوران بارداری، برخی رفتارها و فعالیتها میتوانند سلامت مادر و جنین را به خطر بیندازند. مصرف موادی مانند الکل و سیگار، استفاده از داروهای بدون مشورت پزشک، و انجام کارهای سنگین یا ورزشهای شدید میتوانند مشکلات جدی ایجاد کنند. همچنین، غذاهای ناسالم مانند محصولات خام یا نیمپز و تماس با مواد شیمیایی خطرناک باید بهطور کامل اجتناب شود. هرگونه علائم غیرعادی مانند خونریزی یا درد شدید نیازمند توجه فوری پزشکی است. رعایت این نکات برای حفظ سلامت بارداری بسیار ضروری است.
نتیجهگیری
دوران بارداری به عنوان یکی از حساسترین دورانها در زندگی زنان، نیازمند توجه و مراقبت ویژهای است. اجتناب از کارهای ممنوعه در این دوران میتواند کمک کند تا سلامت مادر و جنین به خوبی حفظ شود. بنابراین، مهم است که زنان باردار اطلاعات کافی در مورد کارهایی که باید از آنها اجتناب کنند داشته باشند تا بتوانند بارداری سالم و موفقی را تجربه کنند.

سوالات متداول
1. آیا استفاده از داروهای گیاهی در دوران بارداری بیخطر است؟ برخی از داروهای گیاهی ممکن است برای زنان باردار بیخطر باشند، اما برخی دیگر میتوانند تاثیرات منفی بر جنین داشته باشند. قبل از استفاده از هر گونه داروی گیاهی، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
2. آیا ورزش در دوران بارداری ضروری است؟ بله، ورزشهای ملایم و مناسب برای دوران بارداری مانند پیادهروی و شنا میتوانند برای مادر و جنین مفید باشند. اما ورزشهای شدید باید اجتناب شوند.
3. آیا خوابیدن روی شکم در دوران بارداری خطرناک است؟ بله، خوابیدن روی شکم میتواند به جنین فشار وارد کند و خونرسانی به جنین را محدود کند. بهترین حالت خوابیدن در دوران بارداری خوابیدن به پهلو است.
4. آیا مصرف غذاهای غیرپاستوریزه در دوران بارداری خطرناک است؟ بله، مصرف غذاهای غیرپاستوریزه مانند شیر خام و پنیرهای غیرپاستوریزه میتواند باعث عفونتهای خطرناک برای جنین شود.
5. آیا استرس در دوران بارداری تاثیری بر جنین دارد؟ استرسهای شدید میتوانند مشکلاتی برای مادر و جنین ایجاد کنند، بنابراین باید از هرگونه فشار روانی اجتناب شود و روشهای مدیریت استرس مانند مدیتیشن یا یوگا مورد استفاده قرار گیرد.