بارداری یکی از زیباترین و در عین حال حساس‌ترین دوران‌های زندگی یک زن است. هر سه‌ماهه‌ی بارداری، ویژگی‌ها، تغییرات و مراقبت‌های خاص خود را دارد. در میان این مراحل، سه‌ماهه دوم اغلب به عنوان “دوران طلایی بارداری” شناخته میشود، زیرا بسیاری از علائم آزاردهنده سه‌ماهه اول کاهش پیدا می‌کند و احساس بهتری در مادران ایجاد میشود.
در این مقاله که توسط مشاوره مامایی لیلا علی آبادی تهیه شده است، به صورت جامع بررسی می‌کنیم:
- سه‌ماهه دوم بارداری از چه هفته‌ای شروع میشود؟
- چه نکاتی را باید درباره تغذیه، دارو، ورزش و علائم بدن در این دوره بدانیم؟
- و چه زمانی باید برای بررسی بیشتر به پزشک یا مامای خود مراجعه کنیم؟
سه ماهه دوم بارداری از هفته چندم شروع میشود؟
سه‌ماهه دوم بارداری از هفته ۱۳ شروع شده و تا پایان هفته ۲۶ ادامه دارد. در این بازه زمانی، جنین به سرعت رشد می‌کند و اندام‌های حیاتی او کامل‌تر می‌شوند. همچنین بسیاری از علائم ناخوشایند مانند تهوع و خستگی مزمن که در سه‌ماهه اول شایع بودند، کاهش پیدا می‌کنند.
مادران در این دوره معمولاً انرژی بیشتری دارند و حتی می‌توانند فعالیت‌هایی مثل ورزش در بارداری را با مشورت پزشک آغاز کنند. همچنین، حرکات اولیه جنین از حدود هفته‌های ۱۸ تا ۲۰ احساس میشود که تجربه‌ای شیرین و خاطره‌انگیز است.
تغذیه سه ماه دوم بارداری
در سه‌ماهه دوم بارداری، تغذیه نقش حیاتی‌تری نسبت به گذشته ایفا می‌کند؛ زیرا در این مرحله، اندام‌ها و سیستم‌های حیاتی جنین به سرعت در حال شکل‌گیری و رشد هستند. مغز، استخوان‌ها، سیستم عصبی و عضلات نیاز به دریافت مستمر و متنوعی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها دارند. تغذیه سالم در این زمان، نه تنها به رشد جنین کمک می‌کند، بلکه از بروز مشکلاتی مانند کم‌خونی، ضعف بدنی یا یبوست در مادر جلوگیری می‌نماید. به همین دلیل، توصیه میشود:
- مصرف پروتئین‌ها مانند گوشت، مرغ، تخم‌مرغ، حبوبات و لبنیات
- استفاده از سبزیجات سبز تیره مانند اسفناج برای دریافت آهن و اسیدفولیک
- نوشیدن آب کافی برای پیشگیری از یبوست
- مصرف کلسیم کافی از منابعی مثل ماست، شیر، پنیر
- افزایش مصرف فیبر برای تنظیم گوارش
نکته مهم: اگر در این دوره دچار کاهش اشتها یا اضافه وزن زیاد شدید، حتماً نیاز به ویزیت مامایی یا تغذیه دارید.
خطرات سه ماهه دوم بارداری
اگرچه این دوره از بارداری معمولاً با احساس آرامش بیشتری همراه است و بسیاری از علائم ناخوشایند کاهش می‌یابند، اما نباید فراموش کرد که همچنان برخی خطرات و مسائل جدی می‌توانند سلامت مادر و جنین را تهدید کنند:
- دیابت بارداری: بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ آزمایش غربالگری انجام میشود
- پره‌اکلامپسی (مسمومیت بارداری): با نشانه‌هایی مثل ورم شدید دست و پا، سردرد، تاری دید
- زایمان زودرس: هرگونه درد شکمی شدید، انقباض منظم، یا ترشح غیرعادی باید جدی گرفته شود
اگر هر یک از این علائم را داشتید، لازم است سریعاً ویزیت شوید.
ثبت نوبت ویزیت آنلاین
با کلیک بر روی گزینه دریافت ویزیت آنلاین
نوبت خود را به راحتی ثبت کنید.
ارسال مستندات
در صورت نیاز می‌توانید از طریق فرم، آزمایش
و تصاویر خود را برای پزشک ارسال کنید.
گفتگو با پزشک
در زمان مقرر، از سمت پزشک با شما
ارتباط تلفنی / متنی برقرار میشود.
در سه ماه دوم بارداری چی نخوریم؟
برخی غذاها در این دوره می‌توانند خطراتی برای سلامت مادر و جنین ایجاد کنند:
- گوشت خام یا نیم‌پز (خطر توکسوپلاسموز)
- ماهی‌هایی با جیوه بالا (مانند کوسه، ماهی تن بزرگ)
- تخم‌مرغ خام یا نیم‌پز
- شیر و پنیر غیرپاستوریزه
- نوشیدنی‌های کافئین‌دار بیش از حد (محدود به ۲۰۰ میلی‌گرم در روز)
برخی غذاها در دوران بارداری می‌توانند خطراتی برای سلامت مادر و جنین ایجاد کنند. از جمله این غذاها، گوشت خام یا نیم‌پز است که ممکن است باعث ابتلا به عفونت‌هایی مانند توکسوپلاسموز شود. این بیماری می‌تواند به رشد جنین آسیب وارد کند و حتی باعث سقط جنین شود. ماهی‌هایی با جیوه بالا، مانند کوسه و ماهی تن بزرگ، نیز باید از رژیم غذایی مادران باردار حذف شوند، زیرا جیوه موجود در این ماهی‌ها می‌تواند به سیستم عصبی جنین آسیب برساند.
تخم‌مرغ خام یا نیم‌پز نیز می‌تواند خطر ابتلا به سالمونلا را افزایش دهد، که برای مادر و جنین بسیار مضر است. شیر و پنیر غیرپاستوریزه نیز باید از مصرف بارداری حذف شود، زیرا می‌توانند حاوی باکتری‌هایی مانند لیستریا باشند که ممکن است باعث عفونت و آسیب به جنین شود.
نوشیدنی‌های کافئین‌دار باید به میزان محدود مصرف شوند، زیرا مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند منجر به افزایش فشار خون، مشکلات خواب، و در برخی موارد، زایمان زودرس شود. توصیه میشود مصرف کافئین در دوران بارداری محدود به ۲۰۰ میلی‌گرم در روز باشد. علاوه بر این، مصرف مواد غذایی خام و فرآوری‌نشده ممکن است باعث ابتلا به انواع مختلفی از عفونت‌ها و مسمومیت‌ها شود. این مسائل می‌توانند رشد جنین را تحت تأثیر قرار دهند و مشکلات جدی برای مادر باردار ایجاد کنند.
بنابراین، رعایت رژیم غذایی سالم و ایمن در دوران بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است. مصرف غذاهای پخته شده و فرآوری‌شده، انتخاب ماهی‌هایی با جیوه پایین و اجتناب از مصرف تخم‌مرغ خام می‌تواند به حفظ سلامت مادر و جنین کمک کند.
دانستنی‌های سه ماهه دوم بارداری
در این بخش، نکات کلیدی و جالبی را که باید در این دوره بدانید، برایتان آورده‌ایم:
- جنسیت جنین معمولاً بین هفته ۱۶ تا ۲۰ قابل تشخیص است
- حرکات جنین شبیه به قلقلک یا پر زدن هستند و تا هفته ۲۵ قوی‌تر می‌شوند
- افزایش وزن مادر در این دوره محسوس است و حدود ۴ تا ۶ کیلوگرم طبیعی است
- تیرگی پوست یا خط تیره روی شکم (linea nigra) ممکن است ظاهر شود
- ورزش در بارداری در این دوره، با تأیید پزشک می‌تواند شامل پیاده‌روی، یوگا یا حرکات سبک باشد و به بهبود گردش خون، کنترل وزن و کاهش دردهای عضلانی کمک کند
قرص‌های سه ماهه دوم بارداری
مصرف مکمل‌ها در این مرحله بسیار اهمیت دارد. پزشک ممکن است توصیه کند:
- آهن برای پیشگیری از کم‌خونی
- کلسیم برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌های جنین
- اسیدفولیک تا پایان هفته ۲۰ ادامه پیدا کند
- مولتی‌ویتامین بارداری مخصوص این دوره
از مصرف خودسرانه هر نوع قرص یا داروی گیاهی خودداری کنید و در صورت تردید، حتماً مشاوره مامایی بگیرید.
ثبت نوبت ویزیت آنلاین
با کلیک بر روی گزینه دریافت ویزیت آنلاین
نوبت خود را به راحتی ثبت کنید.
ارسال مستندات
در صورت نیاز می‌توانید از طریق فرم، آزمایش
و تصاویر خود را برای پزشک ارسال کنید.
گفتگو با پزشک
در زمان مقرر، از سمت پزشک با شما
ارتباط تلفنی / متنی برقرار میشود.
ترشحات سه ماهه دوم بارداری
در این دوره، ترشحات واژینال افزایش می‌یابد که معمولاً:
- شفاف یا سفیدرنگ
- بدون بو یا با بوی ملایم
- بدون خارش یا سوزش
هستند. اما اگر ترشحات:
- زرد یا سبز
- همراه با بوی تند و زننده
- همراه با خارش یا سوزش
بودند، ممکن است نشانه عفونت باشد و نیاز به ویزیت فوری دارید.
ثبت نوبت ویزیت آنلاین
با کلیک بر روی گزینه دریافت ویزیت آنلاین
نوبت خود را به راحتی ثبت کنید.
ارسال مستندات
در صورت نیاز می‌توانید از طریق فرم، آزمایش
و تصاویر خود را برای پزشک ارسال کنید.
گفتگو با پزشک
در زمان مقرر، از سمت پزشک با شما
ارتباط تلفنی / متنی برقرار میشود.
حرکات جنین در سه ماهه دوم بارداری
یکی از زیباترین لحظات بارداری زمانی است که مادر برای اولین بار حرکات جنین را احساس می‌کند. این حرکات اغلب در هفته‌های ۱۸ تا ۲۲ برای مادران باردار اول‌بار و زودتر برای مادران چندزا قابل تشخیص است. در ابتدا ممکن است این حرکات بسیار ظریف و شبیه قلقلک یا حباب باشند، اما به مرور واضح‌تر و منظم‌تر می‌شوند.
نکته: اگر تا هفته ۲۴ هنوز هیچ حرکتی احساس نکردید، بهتر است با پزشک یا مامای خود مشورت کنید.
| the second trimester is from week 13 to the end of week 26. the third trimester is from week 27 to the end of the pregnancy. منبع:kidshealth |
سونوگرافی‌های مهم در سه ماهه دوم
در این دوره چند سونوگرافی مهم انجام میشود:
- سونوگرافی آنومالی (هفته ۱۸ تا ۲۲): برای بررسی دقیق ساختار بدن جنین، رشد اندام‌ها، ستون فقرات، قلب، مغز و کلیه‌ها.
- سونوگرافی رشد: در برخی موارد با صلاحدید پزشک، برای بررسی رشد جنین، وزن، و موقعیت جفت انجام میشود.
این سونوگرافی‌ها نه تنها به آرامش خیال مادر کمک می‌کنند بلکه اطلاعات مهمی برای ادامه بارداری فراهم می‌سازند.
نتیجه‌گیری
سه‌ماهه دوم بارداری مرحله‌ای حیاتی از رشد جنین و سلامت مادر است. اگرچه علائم اولیه کاهش پیدا می‌کند و احساس بهتری تجربه میشود، اما همچنان نیاز به مراقبت، تغذیه مناسب، پیگیری دارویی و بررسی علائم هشداردهنده وجود دارد. ورزش در بارداری در این دوره با تأیید پزشک می‌تواند بسیار مفید باشد. هرگونه علامت غیرعادی مانند درد شکم، خونریزی، کاهش حرکات جنین یا تغییرات در ترشحات باید جدی گرفته شده و با ویزیت مامایی بررسی شود.
ثبت نوبت ویزیت آنلاین
با کلیک بر روی گزینه دریافت ویزیت آنلاین
نوبت خود را به راحتی ثبت کنید.
ارسال مستندات
در صورت نیاز می‌توانید از طریق فرم، آزمایش
و تصاویر خود را برای پزشک ارسال کنید.
گفتگو با پزشک
در زمان مقرر، از سمت پزشک با شما
ارتباط تلفنی / متنی برقرار میشود.
سوالات متداول
۱. سه‌ماهه دوم بارداری دقیقاً از کدام هفته شروع میشود؟
از هفته ۱۳ شروع شده و تا پایان هفته ۲۶ ادامه دارد.
۲. آیا در سه‌ماهه دوم می‌توان ورزش کرد؟
بله، با تأیید پزشک، ورزش در بارداری مثل پیاده‌روی یا یوگا می‌تواند مفید باشد.
۳. چه غذاهایی در این دوره ممنوع است؟
گوشت نیم‌پز، ماهی با جیوه بالا، تخم‌مرغ خام، لبنیات غیرپاستوریزه و کافئین زیاد.
۴. ترشحات زیاد در سه‌ماهه دوم طبیعی است؟
تا زمانی که شفاف، بدون بو و بدون خارش باشد طبیعی است. در غیر این صورت نیاز به بررسی دارد.
۵. چه مکمل‌هایی در این سه‌ماهه ضروری است؟
آهن، کلسیم، اسیدفولیک، مولتی‌ویتامین مخصوص بارداری، البته با تجویز پزشک.
در صورت داشتن هرگونه سوال یا علائم نگران‌کننده، برای دریافت ویزیت آنلاین یا حضوری با مشاوره مامایی لیلا علی آبادی در ارتباط باشید 🌸
